Chociaż kawa zbożowa nie ma nic wspólnego z prawdziwą kawą i jej aromatycznymi ziarnami, to jednak pod względem popularności i właściwości zdrowotnych może z nią śmiało konkurować. Kawa zbożowa, popularnie nazywana u nas „inką”, niejedno ma imię i chociaż większości z nas kojarzy się z przedszkolem, to jednak obecnie ma znacznie lepszy smak często wzbogacony witaminami czy mlekiem. Wykazuje też szereg właściwości zdrowotnych, przez co powinna być stałym elementem naszej codziennej diety.
Kawa zbożowa jest jednym z rodzajów napojów bezkofeinowych o smaku zbliżonym do kawy naturalnej. Zawitała do Polski z Prus (pod koniec XVIII wieku) jednak od tego czasu, w kwestii produkcji tego napoju niewiele się zmieniło. Podobnie jak kiedyś wytwarzana jest z palonych ziaren żyta, pszenicy (także pszenicy orkisz z rolnictwa ekologicznego) lub jęczmienia, a niekiedy także z korzenia mniszka, buraka cukrowego lub cykorii. W niektórych regionach substytuty kawy przygotowuje się z nasion kozieradki lub łubinu. Mniej popularnymi dodatkami są figi albo żołędzie. Pierwsza fabryka kawy zbożowej w Polsce powstała z inicjatywy Ferdynanda Bohima w 1818 roku we Włocławku. Produkowano w niej kawy z prażonego zboża z dodatkiem cykorii. Roślinę tę najpierw sprowadzano z Holandii, niedługo potem rozpoczęto jednak własną uprawę na obrzeżach Włocławka. Początkowo kawa zbożowa była pita jedynie w Wielkopolsce i na Śląsku przez najuboższe warstwy społeczne. Z czasem, zwłaszcza w czasie obu wojen światowych, trafiła na wszystkie stoły. I pozostała na nich do dnia dzisiejszego.
Ten bezkofeinowy napój kawowy ma niezwykle pozytywny wpływ na zdrowie.
Ponieważ jest prażony z ziaren zbóż, zawiera cenny dla organizmu błonnik, białko, węglowodany, a przy tym nie zawiera tłuszczu (niektóre mają jego śladowe ilości, ok. 0,1-0,3 g na 100 g kawy). Zawartość błonnika rozpuszczalnego zmniejsza poziom cholesterolu i glukozy we krwi, wspomaga wydalanie kwasów żółciowych, perystaltykę jelit, chroni przed nowotworami, kamicą, a także zwiększa uczucie sytości. Zawarte w zbożu cukry złożone mają natomiast dobroczynny wpływ na jelita i zwiększają aktywność mikroflory jelitowej. Jest więc „zbożówka” napojem zdrowym i dietetycznym – 100 gram gotowej kawy bez mleka i bez cukru, zawiera od 5 do 50 kalorii.
W kawie zbożowej znaleźć też można witaminy z grupy B, składniki mineralne jak potas, fosfor, magnez, fitoterpeny, fenolokwasy oraz inulinę. Zawarte w niej witaminy z grupy B wspomagają pracę układu nerwowego i odpornościowego, są ważne dla wyglądu skóry i włosów. Dzięki zawartości magnezu, kawa zbożowa może działać kojąco na nerwy, magnez bowiem jest niezbędny do przekazywania impulsów nerwowo-mięśniowych i zwiększa odporność psychiczną na stres. Istotny jest także dla procesów energetycznych, prawidłowej budowy zębów i kości, dla układu odpornościowego, działa również ochronnie na serce. Kolejnym korzystnym czynnikiem kawy zbożowej jest inulina, która także zaliczana jest do błonnika rozpuszczalnego i wykazuje szereg korzystnych funkcji. Jest prebiotykiem, co oznacza, iż jest doskonałą pożywką dla mikroflory jelitowej (Lactobaccillus czy Bifidobacterium), poprawia wchłanianie wapnia, a w technologii żywności jest wykorzystywana jako substytut tłuszczu lub cukru. Warto także wspomnieć, że kawa zbożowa to źródło polifenoli, które działają jako naturalne przeciwutleniacze. Wspomagają zatem neutralizację wolnych rodników, wpływających na procesy starzenia się organizmu czy nowotwory. Rodniki powstają podczas zachodzących w naszym organizmie reakcji utleniania. Chociaż sami potrafimy zwalczyć szkodliwe skutki ich działania, to często proces ich powstawania jest zbyt intensywny. Wpływa na to wiele czynników zewnętrznych (dym tytoniowy, promieniowanie słoneczne, zatrute środowisko). Wtedy musimy sobie pomóc i dostarczyć mechanizmom obronnym narzędzia do walki, czyli zawartych w pożywieniu przeciwutleniaczy.
Podczas gdy tradycyjna kawa zwiększa ciśnienie krwi i podnosi poziom tłuszczów we krwi, a także powoduje wzmożone wydzielanie insuliny przez trzustkę, co obniża poziom cukru we krwi i zakwasza treść żołądka, kawa zbożowa nie zawierająca kofeiny nie pobudza wydzielania kwasów żołądkowych. Jej składniki wpływają na przyspieszenie przemiany materii oraz ułatwiają trawienie.
Polecana jest więc osobom, które się odchudzają lub mają problemy z żołądkiem oraz ludziom nerwowym, z nadciśnieniem, nadkwasotą, owrzodzeniem przewodu pokarmowego, z niewydolną śledzioną, wątrobą, nerkami i jelitami, a także dzieciom, kobietom w ciąży i kobietom karmiącym piersią. Kawa zbożowa podawana z mlekiem posiada dodatkowe zalety, ponieważ zwiększa przyswajalność białka oraz magnezu przez organizm. Jest też idealnym rozwiązaniem dla ludzi, którzy kochają smak kawy, a muszą zwracać uwagę na własne zdrowie.
Ponieważ jest prażony z ziaren zbóż, zawiera cenny dla organizmu błonnik, białko, węglowodany, a przy tym nie zawiera tłuszczu (niektóre mają jego śladowe ilości, ok. 0,1-0,3 g na 100 g kawy). Zawartość błonnika rozpuszczalnego zmniejsza poziom cholesterolu i glukozy we krwi, wspomaga wydalanie kwasów żółciowych, perystaltykę jelit, chroni przed nowotworami, kamicą, a także zwiększa uczucie sytości. Zawarte w zbożu cukry złożone mają natomiast dobroczynny wpływ na jelita i zwiększają aktywność mikroflory jelitowej. Jest więc „zbożówka” napojem zdrowym i dietetycznym – 100 gram gotowej kawy bez mleka i bez cukru, zawiera od 5 do 50 kalorii.
W kawie zbożowej znaleźć też można witaminy z grupy B, składniki mineralne jak potas, fosfor, magnez, fitoterpeny, fenolokwasy oraz inulinę. Zawarte w niej witaminy z grupy B wspomagają pracę układu nerwowego i odpornościowego, są ważne dla wyglądu skóry i włosów. Dzięki zawartości magnezu, kawa zbożowa może działać kojąco na nerwy, magnez bowiem jest niezbędny do przekazywania impulsów nerwowo-mięśniowych i zwiększa odporność psychiczną na stres. Istotny jest także dla procesów energetycznych, prawidłowej budowy zębów i kości, dla układu odpornościowego, działa również ochronnie na serce. Kolejnym korzystnym czynnikiem kawy zbożowej jest inulina, która także zaliczana jest do błonnika rozpuszczalnego i wykazuje szereg korzystnych funkcji. Jest prebiotykiem, co oznacza, iż jest doskonałą pożywką dla mikroflory jelitowej (Lactobaccillus czy Bifidobacterium), poprawia wchłanianie wapnia, a w technologii żywności jest wykorzystywana jako substytut tłuszczu lub cukru. Warto także wspomnieć, że kawa zbożowa to źródło polifenoli, które działają jako naturalne przeciwutleniacze. Wspomagają zatem neutralizację wolnych rodników, wpływających na procesy starzenia się organizmu czy nowotwory. Rodniki powstają podczas zachodzących w naszym organizmie reakcji utleniania. Chociaż sami potrafimy zwalczyć szkodliwe skutki ich działania, to często proces ich powstawania jest zbyt intensywny. Wpływa na to wiele czynników zewnętrznych (dym tytoniowy, promieniowanie słoneczne, zatrute środowisko). Wtedy musimy sobie pomóc i dostarczyć mechanizmom obronnym narzędzia do walki, czyli zawartych w pożywieniu przeciwutleniaczy.
Podczas gdy tradycyjna kawa zwiększa ciśnienie krwi i podnosi poziom tłuszczów we krwi, a także powoduje wzmożone wydzielanie insuliny przez trzustkę, co obniża poziom cukru we krwi i zakwasza treść żołądka, kawa zbożowa nie zawierająca kofeiny nie pobudza wydzielania kwasów żołądkowych. Jej składniki wpływają na przyspieszenie przemiany materii oraz ułatwiają trawienie.
Polecana jest więc osobom, które się odchudzają lub mają problemy z żołądkiem oraz ludziom nerwowym, z nadciśnieniem, nadkwasotą, owrzodzeniem przewodu pokarmowego, z niewydolną śledzioną, wątrobą, nerkami i jelitami, a także dzieciom, kobietom w ciąży i kobietom karmiącym piersią. Kawa zbożowa podawana z mlekiem posiada dodatkowe zalety, ponieważ zwiększa przyswajalność białka oraz magnezu przez organizm. Jest też idealnym rozwiązaniem dla ludzi, którzy kochają smak kawy, a muszą zwracać uwagę na własne zdrowie.
Kawa zbożowa jest aktualnie dostępna na rynku w formie kawy granulowanej, rozpuszczalnej (tzw. instant), w torebkach do zaparzania (tzw. ekspresowa), lub bardziej tradycyjnej – w formie sypkiej do parzenia przez sitko. Można również nabyć wersje zawierające mleko, cukier, wanilię i witaminy (dla dzieci). Można także spotkać różne mieszanki na bazie kawy zbożowej, na przykład z dodatkiem prażonych i zmielonych fig. Najbardziej znane marki kawy zbożowej w Polsce to: Inka, Kujawianka, Anatol oraz Caro, Poranna czy Celinka. Popularny amerykański odpowiednik nazywa się Postum.
Istnieje także wiele możliwości jej parzenia. Podawać ją można na wiele sposobów, na ciepło oraz na zimno (podaną z kostkami lodu), a także z lodami czy przyprawami jak cynamon, imbir, wanilia, anyż, miód oraz w wersji zimowej, czyli z gorącą czekoladą. Można ją pić z dodatkiem mleka, miodu czy też cukru lub czarną i gorzką. Chociaż dla osób odchudzających się najlepsza jest wersja bez cukru z odrobiną chudego mleka. Smakosze kawy zbożowej dobrze wiedzą, że można z niej wyczarować także niejedno cudo. Dla miłośników deserów atrakcją są sorbety z kawy zbożowej, a dla szukających smakowych przygód – propozycja indiańskiej kawy zbożowej z dodatkiem wysuszonych, uprażonych i ugotowanych ziaren kukurydzy oraz miodu.
Przegląd najważniejszych kaw dostępnych na rynku :
INKA Klasyczna
Rodzaj: kawa rozpuszczalna (średnio odżywcza)
Skład: jęczmień, żyto, cykoria, buraki cukrowe (zboża – 72%)
Wartość energetyczna/100 g: 346 kcal; białko: 4,9 g; węglowodany: 81,4 g; tłuszcze: 0,1 g
Opakowanie i cena: 200g/puszka – ok. 9 zł
Uwagi: jest najmniej kaloryczna spośród prezentowanych kaw rozpuszczalnych; w jednej filiżance znajduje się tylko 14 kcal; ma dość słaby aromat, jednak smakiem dorównuje niejednej kawie naturalnej.
ANATOL klasyczna (Delecta)
Rodzaj: kawa ekspresowa (średnio odżywcza)
Skład: cykoria, żyto
Wartość energetyczna/100 g: 2 kcal; białko: <0,3 g; węglowodany: 0,5 g; tłuszcze: 0,0 g
Opakowanie i cena: 147g/35 saszetek – ok. 4 zł
Uwagi: korzeń cykorii zawiera związki goryczkowe, które ułatwiają trawienie. Nie zawiera tłuszczu, ma mało składników odżywczych. Niskokaloryczna, wygodna w przygotowaniu. Polecana w diecie odchudzającej.
KUJAWIANKA (Delecta)
Rodzaj: kawa sypana (średnio odżywcza)
Skład: żyto, jęczmień, cykoria, burak cukrowy
Wartość energetyczna/100 g: 3,9 kcal; białko: 0,09 g; węglowodany: 0,87 g; tłuszcze: <0,01 g
Opakowanie i cena: 200 g/kartonik – ok. 2 zł
Uwagi: proces parzenia kawy to prawdziwy rytuał. Przygotowuje się ją dla całej rodziny w dużym litrowym dzbanku. Kujawianka jest całkowicie naturalna, nie zawiera żadnych sztucznych dodatków ani barwników.
CARO (Nestle)
Rodzaj: kawa rozpuszczalna (bardzo odżywcza)
Skład: jęczmień, słód jęczmienny, cykoria, żyto
Wartość energetyczna/100 g: 352 kcal; białko: 5,3 g; węglowodany: 82,6 g; tłuszcze: 0,0g
Opakowanie i cena: 200 g/puszka – ok. 10 zł
Uwagi: nie zawiera tłuszczu, ma za to dużo składników odżywczych, dodatkowo ze słodu jęczmiennego przechodzi do kawy dużo węglowodanów. Szczelne opakowanie chroni kawę przed wywietrzeniem.
PORANNA (Mokate)
Rodzaj: kawa granulowana (bardzo odżywcza)
Skład: jęczmień, żyto
Wartość energetyczna/100 g: 372 kcal; białko: 4,8 g; węglowodany: 75 g; tłuszcze: 0,0 g
Opakowanie i cena: 200 g/słoik – ok. 6 zł
Uwagi: kawa ma słaby aromat, traci go podczas suszenia w wysokiej temperaturze w procesie granulacji, z drugiej jednak strony kawa granulowana znakomicie rozpuszcza się nawet w zimnym mleku.
ZIOŁOWO-ZBOŻOWA EKOLOGICZNA KAWA (Dary Natury)
Rodzaj: kawa sypana (średnio odżywcza)
Skład: żyto, jęczmień, pszenica, owoce głogu i tarniny, korzenie cykorii
podróżnik i wiesiołka dwuletniego
Wartość energetyczna/100 g: brak danych; składniki odżywcze: brak danych
Opakowanie i cena: 100 g/kartonik – 4,50 zł
Uwagi: Kawa ma specyficzny smak, chociaż przy prażeniu zawarta w korzeniu cykorii inulina przemienia się w związek o aromacie przypominającym kawę. Sproszkowane owoce głogu wspomagają pracę serca.
KAWA ORKISZOWA (Bio Harmonie)
Rodzaj: kawa rozpuszczalna (bardzo odżywcza)
Skład: pszenica orkisz z rolnictwa ekologicznego
Wartość energetyczna/100 g: 371 kcal; białko: 7,2 g; węglowodany: 84,6 g; tłuszcze: 0,4g
Opakowanie i cena: 50 g/słoik – ok. 8 zł
Uwagi: Kawa z orkiszu poprawia trawienie i działa lekko przeczyszczająco. Jest korzystna dla mających problemy z przewodem pokarmowym. Kawa ta zawiera najwięcej białka i węglowodanów.
CELINKA (Celiko)
Rodzaj: kawa rozpuszczalna (średnio odżywcza)
Skład: jęczmień, żyto, pszenica
Wartość energetyczna/100g: 365,2 kcal; białko: 5,2 g; węglowodany: 80,5 g; tłuszcze: 0,2 g
Opakowanie i cena: 100 g/torebka stojąca – ok. 4 zł
Uwagi: ziarniaki, czyli owoce pszenicy zawierają duże ilości skrobi oraz najwięcej białka i glutenu ze wszystkich gatunków zbóż. Opakowanie jest nieporęczne, warto przesypać zawartość do szczelnie zamykanej puszki lub słoiczka.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz